Karl Dedecius, urodzony w Łodzi niemiecki tłumacz i popularyzator literatury polskiej i rosyjskiej, eseista zmarł w wieku 94 lat.
Karl Dedecius, urodzony w Łodzi niemiecki tłumacz i
popularyzator literatury polskiej i rosyjskiej, eseista zmarł
w wieku 94 lat.
Karl Dedecius (ur. 20 maja 1921 w Łodzi, zm. 26 lutego 2016 we
Frankurcie nad Menem) – niemiecki tłumacz i popularyzator
literatury polskiej i rosyjskiej. Zajmował się także eseistyką i
teorią przekładu, publikował w prasie oraz wykładał na uczelniach
wyższych.
Urodził się w Łodzi w rodzinie Niemców, którzy przybyli do
Polski z czeskich Sudetów i Szwabii. Skończył łódzkie Gimnazjum im.
Stefana Żeromskiego. W czasie II wojny światowej jego rodzice
podpisali Volkslistę, w związku z czym został wcielony do
Wehrmachtu we Frankfurcie nad Odrą. Latem 1942 znajdował się na
froncie wschodnim pod Stalingradem. W latach 1943–1949 przebywał w
sowieckiej niewoli, gdzie nauczył się rosyjskiego. Po wyjściu z
niewoli nie wrócił do rodzinnej Łodzi, lecz przeniósł się do
narzeczonej w Weimarze, w ówczesnej NRD. W 1952 wyemigrował do RFN.
Przez ponad 20 lat pracował jako agent ubezpieczeniowy we
frankfurckim towarzystwie ubezpieczeniowym Allianz. Wówczas
hobbystycznie zaczął zajmować się tłumaczeniem.
W 1980 został założycielem i pierwszym dyrektorem (do 1999)
„Deutsches Polen-Institut” (Niemiecki Instytut Kultury Polskiej) w
Darmstadt, który zajmuje się popularyzacją polskiej twórczości w
Niemczech oraz kontaktami między oboma narodami. Wydał
kilkadziesiąt antologii i tomów indywidualnych pisarzy. Jest
edytorem 50-tomowej serii Polnische Bibliothek (Biblioteka Polska)
obejmującej literaturę polską od średniowiecza po współczesność.
Łącznie tłumaczył ponad 300 poetów i prozaików w tym Mickiewicza,
Miłosza, Szymborską, Różewicza, Leca, Herberta, Wojtyłę. Za dzieło
życia uznawana jest 7-tomowa Panorama der polnischen Literatur des
20. Jahrhunderts (Panorama literatury polskiej XX wieku).
W 1963 odnowił i utrzymywał bliski kontakt z rodzinną Łodzią.
Po udzieleniu swojej zgody, 19 listopada 2002 Karl Dedecius został
patronem Publicznego Gimnazjum nr 43 w Łodzi.
Od 2003 polscy tłumacze literatury niemieckojęzycznej oraz
niemieccy tłumacze literatury polskiej, nagradzani są nagrodą
imienia Karla Dedeciusa. Laureaci wybierani są przez
polsko-niemieckie jury pod patronatem Karla Dedeciusa.
Dzieła
Oprócz przekładów cudzych utworów Karl Dedecius jest również
autorem książek z dziedziny stosunków polsko-niemieckich,
literaturoznawstwa oraz teorii przekładu. W języku polskim ukazały
się:
Poradnik dla tłumaczy pt. Notatnik tłumacza, który
jest syntetycznym „(...) przeglądem teorii przekładu w jej
historycznym rozwoju”
Książka jako wola i wyobrażenie
Polacy i Niemcy w Europie
Wspomnienia pt. Europejczyk z Łodzi
