Muzeum Regionalne w Opocznie słynie nie tylko
ze znakomitych prezentacji kultury ludowej regionu opoczyńskiego.
Muzeum Regionalne w Opocznie słynie nie tylko ze znakomitych
prezentacji kultury ludowej regionu opoczyńskiego. Od dwóch lat
działa przy placówce Grupa Rekonstrukcji Historycznych „Henryk”.
Organizowane wspólnie ze Stowarzyszeniem Batalion Tomaszów
inscenizacje przyciągają tłumy widzów. Działalność muzeum, które
istnieje od 1976 roku, animują cztery działy: etnografii,
archeologii i numizmatyki, historii i historii sztuki oraz
naukowo-oświatowy. Ofertę uzupełnia biblioteka naukowa. Placówka
mieści się w zamku, którego początki sięgają XIV wieku i wiążą się
z Kazimierzem Wielkim. Nie wiadomo, jak zamek wtedy wyglądał.
Prawdopodobnie spłonął już w XV wieku, potem był na przemian
rekonstruowany i niszczony. Jego ruiny przetrwały do drugiej połowy
XIX wieku, kiedy to został odbudowany na dawnych fundamentach. Z
nowych murów korzystała administracja powiatowa, a od czasów II
wojny światowej szpital miejski, następnie biblioteka i zakład
energetyczny. Gdy zamek oddano na potrzeby muzeum, znalazły tu
swoje miejsce eksponaty zbierane przez 18 lat przez Towarzystwo
Przyjaciół Muzeum Ziemi Opoczyńskiej oraz przedmioty i dokumenty
przekazane przez mieszkańców. Dziś zbiory prezentowane są w ramach
sześciu wystaw stałych. Jedna z nich pt. „Z dziejów ziemi
opoczyńskiej” sięga po znaleziska archeologiczne z epoki brązu –
kultury łużyckiej. Do najstarszych i najciekawszych obiektów z
działu historii należą m.in. skrzynia cechu ślusarsko-kowalskiego z
XVII w., rycina ukazująca bitwę pod Żarnowem w czasie potopu
szwedzkiego z 1655 roku. Na wystawie zaprezentowano też fotografie
dawnego Opoczna z przełomu XIX i XX w. i z okresu międzywojennego
ukazujące m.in. nieistniejące już obiekty – cerkiew, gotycki
kościół pw. św. Bartłomieja, drewnianą zabudowę miasta. Ekspozycja
„Opoczno w czasie II wojny światowej” przypomina najważniejsze
wydarzenia, jakie rozegrały się tu w latach 1939-1945 – walki
toczone z wojskami niemieckimi przez Armię „Prusy” we wrześniu 1939
r., działalność oddziału majora „Hubala”, powstanie i działalność
Obwodu Opoczno ZWZ-AK. Opoczyńskie jest jednym z ciekawszych
regionów etnograficznych w Polsce. Tradycyjną sztuką ludową zajmuje
się tu kilkudziesięciu twórców reprezentujących m.in. tkactwo,
hafciarstwo, wycinankarstwo, plastykę papierową i zdobniczą oraz
rzeźbę. Dorobek rzeźbiarzy z ostatnich kilkudziesięciu lat
prezentuje wystawa pt. „Rzeźba ludowa regionu opoczyńskiego”. Na
uwagę zasługuje również zrekonstruowane wnętrze chałupy
opoczyńskiej ze sprzętami codziennego użytku i służącymi do pracy.
Na wystawie nie zabrakło również efektownych ozdób, jakimi
dekorowane były opoczyńskie chaty – własnoręcznie wykonanych przez
gospodynie pająków, wycinanek, koronek z bibułowych kwiatów,
papierowych firanek. Ekspozycję uzupełnia prezentacja malowniczych
strojów ludowych i zmian, jakim podlegały na przestrzeni ostatnich
ponad stu lat. – Nasze muzeum od samego początku za swój główny
cel, obok dokumentowania historii miasta i regionu, wzięło
gromadzenie i udostępnianie wszelkiej wiedzy na temat zwyczajów,
obrzędów i bogatej kultury ludowej tej ziemi – mówi dyrektor Tomasz
Łuczkowski. Ostatnio w ramach projektu współfinansowanego przez
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego udało się poddać
cyfrowej rekonstrukcji 42 godziny nagrań tradycyjnej muzyki ludowej
zbieranych w regionie w latach 70. i 80. przez poprzedniego
dyrektora placówki. Ukazała się płyta CD z wyborem tych nagrań.
Album „Zagraj mi muzykancie” został wyróżniony w prestiżowym
konkursie Polskiego Radia Nowa Tradycja. Muzeum Regionalne w
Opocznie jest jedyną tego typu placówką na terenie powiatu. Dlatego
duże znaczenie mają wystawy czasowe pochodzące z placówek
muzealnych i kulturalnych z całej Polski, ale nie tylko. W ciągu 35
lat zawitały tu prezentacje ze wszystkich kontynentów. Do
najciekawszych w ostatnim okresie należały: „Dzieje papieru i
papiernictwa” – z Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju (także
warsztaty czerpania papieru) czy „Życie po japońsku. Przedmioty
użytkowe, stroje i broń” – ze zbiorów Muzeum Etnograficznego i
Archeologicznego w Łodzi. W zamku kazimierzowskim odbywają się
również lekcje muzealne na tematy związane z historią i kulturą
regionu, a zwłaszcza obrzędami i zwyczajami opoczyńskiej wsi.
Placówka uczestniczyła w wielu projektach etnograficznych i
historycznych (ma na koncie współpracę m.in. z IPN, Muzeum
Holocaustu w Waszyngtonie, Ambasadą Węgier, Fundacją
Polsko-Niemieckie Pojednanie). Od dwóch lat Muzeum Regionalne w
Opocznie jest organizatorem inscenizacji historycznych, które w
różnych ośrodkach regionu przyciągają widzów i pasjonatów z całego
kraju. Grupa Rekonstrukcji Historycznych „Henryk” specjalizuje się
w odtwarzaniu działań z okresu II wojny światowej. – Zorganizowane
wspólnie ze Stowarzyszeniem Batalion Tomaszów „Pierwsze dni
września 1939 r. w Nowym Mieście nad Pilicą” oglądało ponad 4
tysiące osób – mówi Tomasz Łuczkowski. – Przygotowaliśmy widowiska
na zamówienie wielu innych samorządów lokalnych – między innymi
„Wyzwolenie Opoczna spod okupacji hitlerowskiej – 1945 rok”, „Atak
na pociąg na stacji Białaczów”, „Pierwsze dni września 1939 r. w
Odrzywole”. Nasi rekonstruktorzy uczestniczą w inscenizacjach i
wydarzeniach historycznych w całej Polsce, między innymi w „Marszu
katyńskim” w Warszawie.
Muzeum Regionalne w Opocznie
Plac Zamkowy 1 26-300 Opoczno
tel/fax 0 44 7552319 e-mail: info@muzeumopoczno.pl
Muzeum czynne od poniedziałku do piątku w godzinach 8- 15.30,
w sobotę 10- 16
Bilety: 3 zł i 2 zł (przewodnik gratis)
Wystawy stałe: „Z dziejów Ziemi Opoczyńskiej”, „Opoczno w
czasie II wojny światowej”, „Rzeźba ludowa regionu opoczyńskiego”,
„Rekonstrukcja wnętrza chałupy opoczyńskiej”, „Opoczyński strój
ludowy”