Muzeum Sztuki wydało słynne dzieło Władysława Strzemińskiego. Jego Teoria widzenia ukazała się pierwszy raz od 60 lat. Wstępem i krytycznymi komentarzami pracę opatrzyła prof. Iwona Luba. Pięknie wydaną publikację można kupić w księgarni ms - cena: 59 zł.
Co warunkuje sposób, w jaki postrzegamy rzeczywistość?
Dlaczego starożytni Grecy ujmowali świat inaczej niż
dwudziestowieczni artyści awangardowi? I co to jest realizm? Te
kluczowe dla estetyki zagadnienia omawia w swojej Teorii
widzenia Władysław Strzemiński.
Wydane po raz pierwszy w 1958 i wznowione przez Muzeum Sztuki
w Łodzi w br. dzieło to zbiór wykładów z historii sztuki
wygłoszonych przez artystę, zanim został zwolniony przez władze PRL
z Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych z powodu nieprzestrzegania
kanonów socrealizmu. Edycja, która pojawia się dokładnie po 60.
latach od momentu pierwszego upublicznienia (na wspólnej wystawie
Kobro i Strzemińskiego w Łodzi), jest pierwszym krytycznym
opracowaniem jednej z najważniejszych prac teoretycznych w historii
polskiego modernizmu. Po raz pierwszy uzupełniona została o
tekst Widzenie
impresjonistów oraz kolorowe
reprodukcje (w pierwszym wydaniu były czarno-białe
ilustracje). Jak zaznacza autorka wstępu redaktorskiego prof. Iwona
Luba, „nowe opracowanie służy umiejscowieniu Teorii
widzenia w historii sztuki i teorii sztuki XX wieku oraz
zaprezentowaniu jej w szerokim kontekście kulturowym i
historycznym”.
W książce Strzemiński podsumował teoretycznie swą działalność
artystyczną i refleksję estetyczną. Jego teoria wychodzi z
założenia, że nasz obraz świata nieustannie ewoluuje, sposoby, w
jaki na niego patrzymy, zmieniają się i narastają, a decydujący
wpływ mają na to warunki zewnętrzne: doświadczenie historyczne,
podłoże kulturowe i społeczne. „W procesie widzenia nie to jest
ważne, co mechanicznie chwyta oko, lecz to, co człowiek uświadamia
sobie ze swego widzenia” – twierdzi najważniejszy polski artysta
awangardowy. Dzięki analizie bodźców wzrokowych, ich uogólnieniu i
sprawdzeniu powstaje bowiem świadomość wzrokowa, rozwój widzenia
zaś odbywa się na dwóch płaszczyznach – wskutek biologicznej
ewolucji oraz zmian w sposobie postrzegania rzeczywistości przez
człowieka. I właśnie dlatego w każdej epoce pojawiają się właściwe
jej – i odmienne od epok poprzednich – postrzeganie rzeczywistości
i praktyka artystyczna.
Teoria widzenia to owoc długoletniej refleksji
Strzemińskiego i niezwykłe świadectwo teoretycznej świadomości
artysty, który na trwałe wpłynął na rozwój sztuk plastycznych. To
dzieło, które uczy patrzeć na zmiany artystycznej percepcji w
czasie, wyjaśnia zależności między ewolucją społeczeństwa a
zmianami zachodzącymi w sztuce. Jeszcze w tym roku nakładem Muzeum
Sztuki ukaże się także pierwsze anglojęzyczne tłumaczenie tego
nowatorskiego dzieła, do tej pory nie dość rozpoznanego na
świecie.
Kategoria
Sztuka