Jeszcze zanim rozpoczęła się w Poznaniu (start 7 sierpnia) kolejna edycja Festiwalu Transatlantyk firmowanego przez Jana A.P. Kaczmarka – jednego z najważniejszych polskich kompozytorów muzyki filmowej – pojawiły się informacje, że festiwal przenosi się do Łodzi. To dla miasta wspaniała wiadomość – będziemy mieć imprezę, której patronuje wielki artysta, laureat Oscara, przyciągającą dzieła i gwiazdy światowego formatu. Tego Łódź potrzebuje, o tym marzą mieszkańcy. Moja radość nieco jednak przygasa, gdy uświadamiam sobie, że prestiż wypożyczony, co gorsza podkupiony, a co za tym idzie: chwilowy i jakiś taki nie do końca nasz. Jakbyśmy znowu grzali się w cudzym blasku. Natychmiast na myśl przychodzi historia Camerimage i niesmak, jaki po niej pozostał. Miejmy nadzieję, że miasto, nauczone doświadczeniem, jakoś się zabezpieczy.

To nie koniec obaw. Gdy postawimy oczywiste w tej sytuacji pytanie, dlaczego Jan A.P. Kaczmarek chce „przeparkować” Transatlantyk, odpowiedź wydaje się prosta: chodzi mu o pieniądze, a Łódź zaproponowała więcej. To jednak chyba niecała prawda. W Poznaniu festiwal dostał w tym roku 1,6 mln zł, choć wnioskował o 3 mln. Łódź podobno da 1,8 mln. Korzyść dla imprezy o takim rozmachu niemal niezauważalna. Ale jest jeszcze coś. Przynajmniej od pół roku krąży w Łodzi plotka, że Jan A.P. Kaczmarek ma kierować Teatrem Dźwięku w EC1 Wschód. 

Olbrzymia przestrzeń, przeznaczona na studio, w którym mogłyby nagrywać muzykę filmową orkiestry symfoniczne, oraz zaplecze postprodukcyjne, od dwóch lat stoi pusta. Dyrektor EC1 Błażej Moder zachowuje się tak, jakby nie miał pomysłu, co z nią zrobić. Wspominał pół roku temu o przetargu na operatora, zapewniając, że miasto nie chce samo prowadzić Teatru Dźwięku. Plan wydaje się śmiesznie naiwny, gdy uświadomimy sobie, że urządzenie studia wymaga jeszcze wielomilionowych nakładów, a widoki na zyski, jakie miałoby przynieść, są mizerne. No bo do ilu filmów rocznie nagrywa się w Polsce muzykę z udziałem orkiestry symfonicznej? Do dwóch, trzech? A miejsc, które są w stanie podołać temu zadaniu jest w Polsce co najmniej kilka (w tym jedno w Łodzi). Dzisiaj Błażej Moder mówi, że musi przedyskutować model funkcjonowania Teatru Dźwięku z Komisją Europejską i Urzędem Marszałkowskim. Co to oznacza, trudno z niego wydobyć. 

Czy rzeczywiście miasto chce zaangażować Jana A.P. Kaczmarka w projekt studia? Czy ściągnie on do Łodzi inwestorów i zapewni dochodową produkcję? Doceniam jego pozycję w świecie muzyki filmowej i szanuję go jako artystę, śmiem jednak wątpić. Konkurencja w tej branży jest olbrzymia i trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie, cóż takiego możemy zaoferować producentom filmowym, czego nie mają w Budapeszcie i Pradze (o Londynie, Nowym Jorku i Los Angeles nawet nie wspominam). Z drugiej strony, skoro już jakiś śmiały wizjoner wymyślił to studio i, co gorsza, miasto zainwestowało ciężkie miliony w jego mury, próbujmy coś z tym zrobić. Jeżeli nie David Lynch, to może Jan A.P. Kaczmarek będzie szansą dla Łodzi.

Na koniec jeszcze jedna smutna refleksja: nie ma nic optymistycznego w tym, że władze miasta skłonne są powierzyć duże pieniądze i zapewnić kilkuletni kontrakt organizatorom „z nazwiskiem”, choć mieliśmy w przeszłości kilka przykładów krótkowzroczności takiego myślenia (wspomnę tylko projekty-niewypały Agaty Młynarskiej i Tomasza Raczka). Jednocześnie „łódzkie” imprezy z dużym potencjałem przez lata borykają się z kłopotami finansowymi. Niektórzy „szczęściarze” dostają od miasta tyle, żeby przetrwać kolejny rok. Inni upadają, przechodząc do kategorii „zmarnowane szanse”.

Czy Festiwal Muzyki Filmowej, który przez wiele lat odbywał się w Łodzi, z trudem gromadząc mikroskopijny budżet, musiał w końcu upaść, żeby Transatlantyk Jana A.P. Kaczmarka mógł zacumować przy Piotrkowskiej?