Dawna fabryka projektorów PREXER od 5 lat wraca do życia, z pewną tylko różnicą – zamiast PRL-owskich rzutników, kserokopiarek czy broni projektuje się tam… kulturę.
Dawna fabryka projektorów PREXER od 5 lat wraca do życia, z pewną
tylko różnicą – zamiast PRL-owskich rzutników, kserokopiarek czy
broni projektuje się tam… kulturę. Budynek przy ul. Pomorskiej 39,
który po zmianach ustrojowych należy do Uniwersytetu Łódzkiego, w
2010 roku został wynajęty Łódzkiemu Stowarzyszeniu Inicjatyw
Miejskich „Topografie”. Organizacja z dumą przyznaje się do
kulturalnego „skolonializowania” tej przestrzeni. – Od pięciu
lat tu działamy, tworząc Miejski Punkt Kultury Prexer-UŁ. Przez ten
czas otworzyliśmy ponad 60 wystaw w ramach naszej galerii,
zorganizowaliśmy ponad 200 spotkań, pokazów filmowych, dyskusji i
warsztatów. Przez ostatnie dwa lata mamy także biuro coworkingowe w
którym swoje miejsce znalazła dwudziestka młodych, zdolnych,
kreatywnych. I to nie jest nasze ostatnie słowo! – zapewniają
członkowie stowarzyszenia. Jako podsumowanie tego okresu
przygotowali wystawę fotografii, dokumentującej ich działalność,
zatytułowaną: „5 lat – cośmy najlepszego (z)robili?”.
Właściwie wszystko zaczęło się przed ośmiu
laty, gdy grupa studentów mając dosyć malkontenctwa i emigracyjnego
exodusu swoich znajomych, powołała do życia „Topografie” – W
tamtym czasie, po otwarciu granic, pamiętam narastający w nas bunt
przeciw myśleniu, że Łódź jest okropnym miejscem i wszyscy chcą z
niej wyjechać. Jako dwudziestoparolatkowie dostrzegaliśmy, że coś
jest z tym miastem nie tak i postanowiliśmy zacząć zmieniać sposób
myślenia o Łodzi. Nie chcemy stąd uciekać, zależy nam, żeby to
miejsce było znośniejsze do życia. Dlatego nie jesteśmy biernymi
użytkownikami przestrzeni miejskiej, ale chcemy ją tworzyć. Gdy
zakładaliśmy stowarzyszenie w całym kraju powstawały organizacje
obywatelskie, jesteśmy cząstką tego ruchu – opowiada Agata
Zysiak, współzałożycielka „Topografii”, socjolożka, która właśnie
kończy doktorat na temat powstania Uniwersytetu Łódzkiego.
Socjolodzy, kulturoznawcy, geografowie,
naukowcy, nauczyciele, animatorzy kultury – wiecznie młodzi
społecznicy, którzy nie zgadzają się na marazm i nicnierobienie.
Miastograf – Cyfrowe Archiwum Łodzian, gry miejskie, promocja
budżetu obywatelskiego to ich flagowe inicjatywy. – Przez 5 lat
organizowaliśmy miejski festiwal Miastograf. Wtedy wpadliśmy na
pomysł stworzenia portalu społecznościowego, który będzie gromadził
zdjęcia i opowieści o Łodzi. Tak powstało Cyfrowe Archiwum Łodzian,
które teraz udostępnia ponad 1300 zdjęć i mały wycinek z ok. 80
historii mówionych. Obecnie tylko część z historii mówionych jest
na portalu, zdążyliśmy udostępnić rozmowy z sześcioma osobami. Cały
czas brakuje nam sił i środków na opracowanie całości –
wspomina Michał Gruda, koordynator projektu, na co dzień pracujący
w Muzeum Miasta Łodzi.
Portal wpisuje się w inicjatywy związane z
archiwistyką społeczną, która powoli zaczyna być doceniana w naszym
kraju, nawet przez instytucje państwowe. Miastograf od początku
współpracuje z Urzędem Miasta i Muzeum Miasta Łodzi. Od Miejskiego
Konserwatorem Zabytków pozyskał prawie 1000 zdjęć przedstawiających
Łódź z lat 60. ubiegłego wieku, tuż przed budową trasy W-Z i
masowymi wyburzeniami kamienic. Dzięki nawiązaniu współpracy z
Muzeum Tradycji Niepodległościowych zbiory poszerzą się o kolejne
materiały. – Będziemy sukcesywnie udostępniać w Internecie
najciekawsze eksponaty z naszych kolekcji, m.in. album z
fotografiami Bronisława Wilkoszewskiego „Widoki m. Łodzi” lat 90.
XIX w., Michała Daszewskiego z czasów I wojny, a także unikatowy
zbiór kart pocztowych z okresu dwudziestolecia międzywojennego
– podkreśla Michał Hankiewicz, adiunkt Wydziału Zbiorów Muzeum
Tradycji Niepodległościowych.
Idea archiwizowania pamięci o mieście jest
coraz bliższa łodzianom, którzy w swoich domach, strychach, na
starych fotografiach przechowują kawałek historii miasta i chcą się
nią dzielić w Internecie. Justyna Apolinarzak i Marta Ostajewska,
twórczynie m.in. animacji „Księży Młyn” przygotowały dla
Miastografu surrealistyczną impresję, ożywiającą wycinki prasowe,
fotografie i wspomnienia. – Miałyśmy dostęp do fantastycznych
materiałów, z prywatnych archiwów. Wycinki z gazet z początków
ubiegłego wieku, unikatowe stare pocztówki, zdjęcia holenderskiego
fotografa, który studiował w Łodzi na początku lat
dziewięćdziesiątych. Nasza krótka animacja w sposób humorystyczny
pokazuje kontrasty naszego miasta. Ma zachęcać do przeglądania
materiałów, zgromadzonych w Miastografie, i do dzielenia się
zdjęciami dawnej Łodzi – wyjaśnia Justyna Apolinarzak.
Zbieranie miejskich opowieści to nie tylko
zadanie Miastografu. Mało kto wie, że stowarzyszenie „Topografie”
było prekursorem gier miejskie w Polsce i organizowało takie zabawy
zanim jeszcze zaczęło to być modne. Mają do tego silną i zgraną
ekipę, tzw. Departament Gier, który nie ustaje w wysiłku twórczym i
poza grami miejskimi ma na swoim koncie także grę karcianą o Ślepym
Maksie oraz planszową o historii kina. W głowach mają masę pomysłów
na kolejne realizacje, które zamierzają przekuć w konkretne
działania.
„Topografie” powstały w momencie, gdy w Polsce
zaczął pączkować ruch obywatelski. Jak grzyby po deszczu wyrastały
organizacje pożytku publicznego, zwłaszcza w obszarach
zaniedbywanych przez państwo. Przez te wszystkie lata
stowarzyszenie angażuje się w wiele oddolnych inicjatyw, organizuje
konsultacje społeczne, a od 3 lat prowadzi promocję budżetu
obywatelskiego. – Dla mnie istotne były dyskusje prowadzone
razem z innymi organizacjami wokół strategii rozwoju miasta, które
zatytułowaliśmy „Strzelaj albo emigruj”. Możliwość robienia tego,
co uważamy za ważne i wpływania na miasto daje nam olbrzymią
satysfakcję, to jest największa siła napędowa dla nas – mówi
Marta Madejska, doktorantka Instytutu Kultury Współczesnej
Uniwersytetu Łódzkiego, która teraz także obchodzi swoją
„pięciolatkę” w Topografiach. A Przemek Górski, przewodniczący
zarządu stowarzyszenia dodaje z humorem: – jestem najlepszym
przykładem tego, że samą satysfakcją da się wyżywić.
Miejski Punkt Kultury Prexer - UŁ
Adres
Miejski Punkt Kultury Prexer - UŁ Łódź, ul. Pomorska 39 tel. 504 550 875