W najbliższy poniedziałek będzie miała miejsce niezwykła premiera, najważniejszy punkt programu Obchodów 75 Rocznicy Wielkiej Szpery. Po miesiącach prób wreszcie będziemy mogli obejrzeć spektakl Andrzeja Marii Marczewskiego czyli „Wielką Szperę” na podstawie dzienników Józefa Zelkowicza.

5 września 1942 roku Niemcy rozpoczęli w Litzmannstadt Getto masowe wywożenie do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem. Akcja nazwana Wielką Szperą (Allgemeine Gehsperre) objęła wszystkich nieprzydatnych do pracy – dzieci poniżej 10. roku życia, osoby starsze i chore. Szacuje się, że życie straciło wówczas od 15 do 20 tys. Żydów. W tym roku przypada 75 rocznica Wielkiej Szpery.

Pamięć o tych wydarzeniach, świadomość jak wielke to było zło musi pozostać w naszych umysłach. Dlatego wraz z Narodowym Centrum Kultury oraz B2N Sp. z o.o. postanowiliśmy wspólnie stworzyć spektakl, który ukaże nam wydarzenia z tamtych lat. Przez miesiące wspólnie z Andrzejem Marią Marczewskim, wspaniałami aktorami pracowaliśmy nad powstaniem tego przedstawienia. Nie byłoby to możliwe gdyby nie ogromne zaangażowanie Ministerswa Kultury i Dziedzictwa Naradowego. Cieszę się, że już 4 września w Teatrze DOM będziemy mogli zobaczyć efekty tej pracy na scenie- mówi Jarek Papis, prezes Fundacji Trzeci Wymiar Kultury.


„Wielka Szpera” jest tekstem porażającym, stanowiącym wielkie wyzwanie dla Teatru. Przed reżyserem staje bowiem karkołomne zadanie znalezienia właściwej „sceniczności” dla tekstu o zagładzie. Dokumentalny materiał, „udialogowany” przez scenarzystę, zakłada poprowadzenie narracji przez trzy męskie postacie. Czy mają to być strażnicy z getta jako świadkowie wydarzeń, czy ponadczasowi opisywacze dziejów? Czy powinniśmy przyjąć oratoryjną formę dla opowieści o początku i końcu wybranego przez Boga narodu, czy próbować „uteatralniać” rzecz która wymaga prawdy, prostoty środków wyrazowych i niezwykłej głębi przeżycia aktorskiego. Prawda aktorów będzie bowiem prawdą tekstu, oni mają ten zapis okrucieństwa wieku XX uwiarygodnić dla nas, w wieku XXI. Mają też sprawić że odczujemy, a nie tylko zrozumiemy, gehennę ludzi skazanych na zagładę i świadomych tego. Jak można mówić dzisiaj o zagładzie własnych dzieci, a przecież wszystkie dzieci są naszymi, jak można mówić o zagładzie niewinnych ludzi, a jaka wina wywołuje tak nieludzka karę? To jest tragedia na miarę Ajschylosa. A jak należy „zagrać’, ukazać, przeżyć taką tragedię na scenie? Pracując nad tym spektaklem odpowiemy sobie razem z bardzo dobrymi aktorami z różnych pokoleń, na te pytania. Zbudujemy rzeczywistość sceniczną która będzie pozwalała również zrozumieć mechanizm każdej zagłady, każdego systemowego mordowania ludzi. I każdy z widzów we własnym sumieniu pochyli się nad tragedią niewinnych mając świadomość że tak mógłby wyglądać i jego koniec gdyby znalazł się w tamtym czasie i tamtym miejscu. Ten spektakl będzie lekcją dla nas wszystkich tej prostej prawdy, że każdy drugi człowiek żyje i umiera także w nas samych, i to nas wzbogaca o jego radość, cierpienie, ból i przerażenie których doświadcza. To przecież spektakl o nas, nie o innych, drugich. Obok porażającego zapisu z okrutnej epoki użyjemy w scenicznym przekazie poezji która powstawała jako jej świadectwo, użyjemy tytułowej pieśni aby oddać cześć tym, którzy pozostają w naszej Pamięci. Będzie to spektakl skromny, ale o wielkim ciężarze gatunkowym, bardzo trudny w realizacji, ale gdybyśmy unikali takich wyzwań Sztuka by się nas wstydziła. To jest Świadectwo czasów i pewna droga dla nas ludzi Teatru dzisiaj do przebycia.

Na premierę zapraszają Narodowe Centrum Kultury, B2N Sp. z o.o. oraz Fundacja Trzeci Wymiar Kultury, w dniu 04 września 2017 roku o godz. 19:30 w Teatrze DOM w Łodzi, przy ul. Piotrkowskiej 243.

WSTĘP WOLNY, Rezerwacja zaproszeń pod adresem mailowym: zarzad@3wk.pl bądź pod nr tel. 603 507 877
REŻYSERIA: Andrzej Maria Marczewski
DRAMATURG: Radosław Paczocha
MUZYKA: Marcin Werner
SCENOGRAFIA:
Monika Graban-Dębniak
Radosław Grzegorz Dębniak
AKTORZY:
Sebastian Robert Ryś
Piotr Adamczyk
Jerzy Mazur
PARTIE WOKALNE: Urszula