Jarosław Marek Rymkiewicz został laureatem III edycji Nagrody Lietrackiej im. Juliana Tuwima. Decyzję kapituły ogłoszono podczas niedzielnej gali, kończącej festiwal "Puls Literatury". Niestety, laureat nie mógł przybyć na uroczystość osobiście.
Jarosław Marek Rymkiewicz został laureatem
III edycji Nagrody Literackiej im. Juliana Tuwima. Decyzję kapituły
ogłoszono podczas niedzielnej gali, kończącej festiwal "Puls
Literatury". Niestety, laureat nie mógł osobiście odebrać statuetki
i 50 000 złotych. Publiczność niedzielnej uroczystości mogła
jedynie obejrzeć nagrany w mieszkaniu poety film, w którym
wzruszony laureat mówił o swoich związkach z Łodzią, gdzie się
wychowywał, chodził do szkoły, studiował i gdzie napisał kilka
swoich pierwszych książek.
Przed filmem usłyszeliśmy laudację autorstwa Leszka Engelkinga
i... głosy sprzeciwu wobec werdyktu dwóch członkiń jury. Były też
wystąpienia oburzonych werdyktem Sławy Lisieckiej i Przemysława
Owczarka. Co ciekawe, organizatorzy pozwolili na odwrócenie
logicznej i uzasadnionej dobrym obyczajem kolejności - najpierw
usłyszeliśmy votum separatum i głosy oburzonych, a dopiero później
uzasadnienie werdyktu. Prowadzący uroczystość Bronisław Maj i
dyrektor festiwalu Andrzej Strąk próbowali rozładować atmosferę
ironicznymi żarcikami, ale nastrój na sali nie przypominał
radosnego święta literatury. Skłóceni jurorzy stali na scenie w
taki sposób, by jak najbardziej odsunąć się od siebie, a
publiczność dawała upust swoim politycznym, a nie literackim
sympatiom.
Nagrodę (przez niektórych odbieraną jako kontrowersyjna)
przyznała kapituła w składzie: Tomasz Bocheński (UŁ), Leszek
Engelking, Andrzej Strąk, a także Beata Stasińska i Kinga Dunin
(które zgłosiły votum separatum). Sekretarzem nagrody bez prawa
głosu był Maciej Robert. Każdy z jurorów zgłaszał 5 kandydatur,
które były głosowane na wyjątkowo podobno burzliwym posiedzeniu
kapituły. Poprzednio laureatkami nagrody zostały Magdalena Tulli i
Hanna Krall (prowadzący galę Bronisław Maj zażartował, że w tym
roku zrezygnowano z punktu regulaminu, który mówił, że laureatka
musi być kobieta z dwiema literami l w nazwisku).
Za co Rymkiewicz dostał nagrodę? Leszek Engelking podkreślał w
laudacji rangę kilkunastu tomów poetyckich laureata, rolę jego
manifestu programowego Czym jest klasycyzm, a także
niezwykłą formułę książek o największych polskich poetach
(zwłaszcza cyklu o Mickiewiczu i oryginalnych monografii w formie
encyklopedii). Padły też słowa, które można uznać za najkrótszą
charakterystykę dokonań Rymkiewicza: Klasyk, który jest
oryginalny, zwolennik powtórzeń, który jest niepowtarzalny. Z
kolei sam nagrodzony przyznał, że chce myśleć o tej nagrodzie jako
o docenieniu jego związków z naszym miastem.
W votum separatum dwie członkinie kapituły przyznały, że
Jarosław Marek Rymkiewicz ma niezaprzeczalny talent i wielki
dorobek, który zapewnia mu wyjątkowe miejsce w naszej
kulturze. Pojawiło się oczywiście jakieś jednak: Jednak w
sytuacji, gdy w Polsce narastają tendencje nacjonalistyczne i
antydemokratyczne, nie możemy się pod tą decyzją podpisać.
Literaturę traktujemy poważnie we wszystkich jej wymiarach.
Jakie grzechy i w jakich wymiarach ma na sumieniu Rymkiewicz?
Utwierdzanie narodowych mitologii, osadzanie naszej zbiorowej
tożsamości w tradycjach martyrologicznych, gloryfikacja nie tylko
cierpienia, ale także przemocy, wykluczanie ze wspólnoty wszystkich
inaczej myślących i czujących prowadzi do wizji Polski
nacjonalistycznej i ksenofobicznej. Sława Lisiecka
stwierdziła, że takiego wyboru nie zaakceptowałby jej zmarły mąż,
choć był bardzo tolerancyjny. O co chodziło Przemysławowi
Owczarkowi występującemu w błazeńskiej czapce - nie wiadomo. Poza
tym, że był przeciw i że próbował mówić w imieniu (części)
środowiska.
Jarosław Marek Rymkiewicz urodził się w 1935
roku w Warszawie. Po wojnie mieszkał w Łodzi, gdzie ukończył
polonistykę. Debiutował w 1957 roku w Wydawnictwie Łódzkim tomem
Konwencje. Autor kilkunastu tomów poetyckich, m.in.
nagrodzonego Nagrodą Nike Zachodu słońca w Milanówku.
Eseista, tłumacz, teoretyk i historyk literatury. Autor cyklu
książek o Mickiewiczu, encyklopedycznych powieści o Słowackim i
Leśmianie, szkiców historycznych z dziejów Polski
(Kinderszenen, Wieszanie, Samuel Zborowski).
Komentarz w tekście "Kij w mrowisku - niezależność
sądu"
